Bir Kaza' Nın Anatomisi

[Ertan Çabuk]

Semih izgi, Abdussamet Acar, Mahmut Şahin, ve Ben.

[Ersen Tapan]

ilk buluşma zamanlarından bu yana horozlar epey kartlaşmıştır ; yenme zamanı gelmiştir onların

[Hüseyin Matur]

Konumuz ne arkadaşım.

Varmı bizim gibisi Allah üzdürmesin, her şeyimiz geyik..

[Aziz Türkmen]

ESP de bir yere kadar arkadaşlar. Lastikler yere tutunmuyorsa ne usta şoförlük ne de elektronik sistemler bir işe yaramaz, yaramıyor. Bazı durumlarda en ufak bir tutunma yeterli oluyor, misal yeni yağan karlı zeminde yazlık lastiklerle bile ESP + şoförlük ile toplayabilirsiniz arabayı ancak buzlu+karlı zeminde, ki anladığım kadarı ile fotoğraftaki yolda öyle, ne sizin ne de espnin yapabileceği pek birşey yok. Kar lastiği de o tarz zeminlerde işe yaramayabilir, çivili değilse hele de...

[Ali Eren]

Paylaşım için teşekkürler Ertan abi.

[Misafir]

Ertan Bey,

Uyarınız ve açıklayıcı yazınız için teşekkürler. Bu tip yollarda mümkün olduğunca aracın kendi ivmesi ile hızlanmasına ve yavaşlamasına dikkat etmek gerekiyor. Yani o buz üstünde gidilecekse aracı geçmek için daha fazla gaz vermek demek risk almak demek. Yolun açık bölümlerini kullanmak, zorunlu olmadıkça buzlu bölümlere girmemek, girmek gerekiyorsa da o bölümdeyken gaz, fren ve sert direksiyon hareketlerinden kaçınmak en doğrusu. Bu kış özellikle Orta Anadolu ve doğusunda sert geçiyor. Son yılların en soğuk haftasını geçirdik Ankara'da. Aşırı kar yağmadığı halde, buzun bu kadar ortada kaldığı bir dönemi hatırlamıyorum. Görünenden ziyade gizlisi daha tehlikeli ki, o da uzun yolda ve şehir içinde bulvarlarda sık rawstlanılan bir durum. O gizli buzla fren veya gazda yakalanmamak için mümkün olduğunca sakin ve kontrollü kullanım önemli. Kazasız, belasız inşallah. Kartepe'ye gidecek arkadaşlarımız da lütfen dikkat. Alışkın olmayanlar için şakaya gelmeyecek kadar tehlikeli yollar.

Saygılarımla.

[Ayhan Şentürk]

Arka koptuysa gaza basın ve direksiyonu devamlı gitmek istediğiniz yöne doğru çevirin. Gaza basmak, arkaya doğru yük transferi oluşturur ve arka tarafın tekrar yere tutunmasını sağlar.

Aslında antreman için geniş düzlükler olsada kar yağdığında rahatca antreman yapılabilse. Arka taraf kaydıktan sonra hafif gaza basarak direksiyon ile arac rahatca kontrol altına alınabiliyor. Birkaç kere yaptığımızda bu bilinc altımıza yerleşiyor ve kaydığımızda otomatikmen uygulayabiliyoruz. Kayma sırasında refleks ile gazı kesip frene dokunmak bazen çok tehlikeli olabiliyor.

50. saniyedeki olay

21 Ocak 2012 tarihinde Ayhan Şentürk tarafından düzenlendi

[Ertan Çabuk]

Bu zeminde ve mıcırlı zeminde bu yapılanlarla araç toparlanır. Ancak o karın altında buz olsa durum bu şekilde olmazdı bundan emin olabilirsiniz. buzda kayan aracı heleki 60-70 le giderken toparlama şansınız ve ihtimaliniz yoktur.

[Ayhan Şentürk]

Evet,ancak çivili lastik kurtarır.

[Servet Aydın]

Ertan hatırlatma için sağ olasın. Ölene Allah'tan rahmet, kalanlara şifa diliyorum.

Ayhan gaza basın diyorsunda her araç önden çekişlimi ?

Kış lastiğinde en büyük tehlike, lastiğe fazla güvenmek.

[Ertan Çabuk]

Bu gün yaşlı bir şöför abimizle sohbet ederken bir şeyden bahsetti. Arkadan itişli araçlarda arka kaymaya başladığı anda aracı boşa alıp toparlamasına yardımcı olunabiliyormuş. topladıktan sonra da vites e takmak gerekiyormuş hemen. bir kaç kere tecrübe etmiş.

Eğer dediği gibi ise güzel bir ipucu die düşünüyorum.

[Mahmut Şahin]

Ertan abi bu konuyu açtığın ve dikkatlerimizi çekip aklımızı başımıza almamız gerektiğini hatırlattığın için teşekkür ederim. kaza yapan araba sanırım Ulaş müftülüğünde görevli bir imamınmış ve araç resimlerinden anladığım kadarı ile astra değil sanki vectra gibi.

60. geleneksel toplatıdan haberimiz olmadı ama 61. cisine haberdar olursam katılırım inşallah.

Bu gün yaşlı bir şöför abimizle sohbet ederken bir şeyden bahsetti. Arkadan itişli araçlarda arka kaymaya başladığı anda aracı boşa alıp toparlamasına yardımcı olunabiliyormuş. topladıktan sonra da vites e takmak gerekiyormuş hemen. bir kaç kere tecrübe etmiş. Eğer dediği gibi ise güzel bir ipucu die düşünüyorum.

şöyle geniş bir alan bulunca ihtiyar amcanın dediğini bir deneyeyim abi. benim bildiğim ve tecrübe ettiğim şey şu: arkadan itişli arabanız karda kışta kayıyorsa direksiyonu arabanın arkasının kaydığı yöne yumuşak bir şekilde çevirip başta gazı kesip, toparlayacağını hissettiğiniz anda hafif gaz verirseniz genelde kurtarılıyor.

[Ertan Çabuk]

Ben bakamadım Mahmut. Ancak karayollarında çalışan (Yol ekibinde) bir abimiz söyledi Astra olduğunu. belki de yanlış görmüştür.

Benim de duyduğum biri Tecer köyü imamı, biri Ulaş müftülükte çalışan bir görevli, biri de Ulaş milli eğitimde çalışan bir memur. ölende sanırım Milli Eğitimde çalışan memurmuş.

60. toplantıyı daha yapmadık ama Rıfat gelirse yaparız inşallah. haber veririm.

Deneyip sonucu da paylaşırsan hepimiz için faydalı olacaktır.

[Ali Eren]

Kış lastiğinde en büyük tehlike, lastiğe fazla güvenmek.

Atasözü gibi cümle

[Çağlar Bayur]

Fotoğraftaki yolda, 4x4 ile bile sollama yapmazdım

[Serhat Çerçi]

Ölene Allah rahmet eylesin, yaralılara Allah şifa versin...

Yol için bubi tuzağı benzetmesi çok yerinde olmuş. Aslında hiç bir zaman, özellikle de böyle havalarda asla risk almamak gerekiyor; direksiyondayken hissedilen yiğitlik boş yiğitliktir; trafiğin yiğitliği değil kuralları var , hepimizin bildiği ama bir çoğumuzun direksiyona geçince unuttuğu gibi...

Bu arada, bildiğim ve yıllardır bir çok kez de kendi önden çekişli araçlarımla uygun alanlarda test ettiğim,ayrıca yıllar önce de olsa aldığım ileri sürüş teknikleri eğitimi kadarıyla, (ve bir kaç kez de gerçek trafik tecrübesiyle) arkadan savrulan araçlarda,özellikle de şiddetli savrulmalarda, savrulma yönüne doğru direksiyon manevrası yaparken aynı zamanda da debriyaj pedalına basarak -ya da otomatik araçlarda gazdan ayağı çekerek - kontra manevra yapmak gerekiyor,en güvenlisi bu. Araç dengesini bulur bulmaz da gitmek istediğimiz yöne, yani savrulma yönünün tersine doğru, direksiyonu çevirip gaza basmak gerekiyor, zira araç artık dengesini bulmuş oluyor ve normal rotasına oturtabiliyorsunuz. Bütün bu hareketleri yaparken ise gaza basmamak en önemlisi, çünkü tekerleklere aktarilan gücü kesmek aracın dengesini bulmasını kolaylaştırıyor, aksi takdirde o hassas gaz ayarını kaçırmak yoldan çıkmanıza yardımcı (!) oluyor.

Kontra verirken aynı zamanda da gaza basmak daha çok ralli tarzı dönüşlerde aracın hızının da kesilmemesi gereken zamana karşı yarışılan pistlerde profesyonel bilekler eşliğinde tercih edilen bir dönüş şekli, ki bu hareket de saniyeden küçük zamanlara da sığabilen ufak bir zamanlama hatası ile hezimet makamına erişebiliyor.

ya da uzun, geniş açılı ve geniş düzlüklerde hafifçe arkadan savurma, ama hafifçe, durumlarında tekerlerin dönüş açısı da çok küçükken gaza basıp gidilmek istenen yönde direksiyon sabit tutulduğunda araç kontra gereksinimi duymadan kendini , ,nisbeten uzun bir zamanda, toparlıyor; ancak bu da gene hızın korumanın önemli olduğu yarış tarzı aktivitelerde tercih edilen bir dönüş şekli.

Önden savurma olayında ise yapılması gereken en önemli şey dua etmek, tabi tekerlere giden gücü kestikten sonra, bir de asla frene basmadan ve sert manevra yapmadan. Bazı durumlarda çok hassas kontralar toparlamaya yardımcı olabiliyor, ama önden savrulmalar arkadan savrulmalara göre o kadar kontrol dışı oluyor ki varsa en büyük şansınız esp oluyor.

Virajlarda asla frene basmamak gerektiğini de unutmamalı. Maalesef özellikle virajlı yollarda fren lambaları her virajın içinde sürekli yanan ve neredeyse hiç sönmeyen araçlarla ışıl ışıl yollarımız... Keşke hepimiz viraja girmeden önce uygun hızı ayarlayıp aracı kontrolsüz salınımlara mahkum etmeden viraja girebilsek...

Saygılarımla...

[Ayhan Şentürk]

Önden çekişli ve virajda arkadan kaymaya başlayan arabanın boşa alınarak direksiyon hareketleriyle kontrol altına alınması çok zor. Kesinlikle önden hafif bir çekiş kuvveti olmalı. Arabada ABS'nin yanında EBD varsa virajda tam fren yapmak arabanın dengesini sağlayarak kontrole sokuyor. EBD yoksa tehlikeli. EBD'de viraj dışındaki tekerleklere daha fazla fren kuvveti uygulanarak aracın arkadan savrulması önleniyor.

[Sedat Oral]

focus 2 lerde EBD standart mı?

[Serhat Çerçi]

Özellikle panik anında öndeki hafif çekiş kuvvetini ayarlamak zor olduğundan , ve fazla güç vermek de denge bozukluğunu pekiştireceğinden, gücün kesilmesi öneriliyor, özellikle kaygan zeminlerde. Aslında hafice gaza basmak daha ziyade yokuş yukarı yollarda kontrol kaybedildiğinde öneriliyor.

Virajda abs&ebd arabayı fren anında hız ve viraj açısıyla orantılı olarak kontrol altına almakta; ancak hızlı girilen virajlarda sonradan fren yapmak, özellikle elektronik destek sistemlerince denge sağlanıncaya kadar, aracın viraj cizgisini zorlamakta, hatta bozabilmekte. Aynı viraja aynı hızda aynı arabayla aynı açıyla aynı yol şartında viraja girerken frene basmak ya da basmamak arasındaki fark, hıza orantılı olarak frenli dönüşte esp'nin müdahale etmesine ve daha da ilerleyen durumlarda daha ciddi denge problemlerine kadar gidebiliyor.

Makul hızlarda virajları dönerken ani gelişen durumlara bağlı olarak yapılan frenler hariç tabi. Böyle durumlarda abs ve varsa ebd dengeyi sağlamak konusunda üstüne düşeni fazlasıyla yapıyor.

22 Ocak 2012 tarihinde Serhat S&#246nmez tarafından düzenlendi

[Ayhan Şentürk]

Gaza fazla yüklenilirse önden kayar. Önden kayan arabada direksiyon tepkileri zayıflar ama arkadan kayma kesilir. Önden kayma kesilecek kadar gazı kestiğinizde araba tatlı bir şekilde hafif gazla virajı dönmeye başlar.

Frenlemede EBD her tekerleğin dönme hızını hassas bir şekilde kontrol ediyor ve dört tekerleğin fren kuvvetini bağımsız olarak ayarlıyor. 4 tekerlektede yerden gelen frenleme reaksiyonuna göre frenleme kuvvetini ayarlıyor. Üstelik bunu çok hızlı yapıyor. Risk oluşturacak bir geçikme söz konusu değil. Sonucta 1 saniye içinde defalarca frenleme yapabilen bir sistem söz konusu.

Bunu şu şekilde denedim. Normalde el frenini sonuna kadar çeksemde arka tekerlekleri zor kilitliyorum ama arka fren balatalarına su tutup temizlediğimde 3-4 diş çekince kiltliyor. Arka balataları temizledikten sonra fren pedalına hafif basarak deneme yaptığımda arkalar anlık kilitlenir gibi olduğunda hemen fren gücü düşürülüyor ve sonrasında frene az basılı olduğu için ABS bile devreye girmeden duruyor. Fren basıncı düşürülmese arkalarda ABS devreye girerek durması gerekir.. Üst üste denemelerimde durum hep aynı. Sistem çok hızlı çalışıyor. Okadar hızlıki tekerleğin kilitlenir gibi olduğunu sadece hissediyorsunuz. Anında fren kuvveti dengeleniyor. EBD denge sağlayana kadar belli bir süre geçiyor diye birşey yok.

Birde şu var. herkes dünyada 1 çeşit ABS veya 1 çeşit ABS+EBD sistemi var saniyor ve bütün arabalara aynısı takılıyor sanıyor. Bu sistemler nesil nesil ve hep geliştiriliyor. Artık bu sistemler tekerleklerden gelen hız verilerine göre yolu ve aractaki yük veya yük transferini analiz edip en uygun frenlemeyi ve dengeyi sağlıyor.

Şuan en kısa fren mesafesini ABS+EBD sağlıyor. Sadece ABS normal frenden uzun mesafede yada aynı mesafede durabilir. Fakat ABS EBD ile birleşince fren mesafesi epey kısalıyor. EBD sadece frenleme değil, frenleme anında yapılan ani manevralarda tekerlek hızlarına göre frenleme yaparak savrulmayıda önlüyor.

[Metehan Türk]

focus 2 lerde EBD standart mı?

focus 2 yi bilmiyorum ama focus 2.5 da EBD var.

[Ayhan Şentürk]

Mantık şu. Araba kayıp farklı istikamete doğru döndüğünde biz direksiyonu devamlı gitmek istediğimiz yöne doğru kırıyoruz...

[Mahmut Şahin]

Mantık şu. Araba kayıp farklı istikamete doğru döndüğünde biz direksiyonu devamlı gitmek istediğimiz yöne doğru kırıyoruz...

gardaş tam tersi olmasın.

[Sedat Oral]

gardaş tam tersi olmasın.

tersini yaparsan spin atarsın..

gitmek istediğimiz yöne yani arabanın arkasının kaydığı yöne çevrilmeli direksiyon

[Ayhan Şentürk]

gardaş tam tersi olmasın.

Kırmızı ok arabanın döndüğü istikamet. Viraj içine doğru yönelmiş durumda. Yeşil ok ise bizim gitmek istediğimiz istikamet. Aracın tekerleklerine bakarsak, gitmek istediğimiz istikamette... Araçın baktığı yön neresi olursa olsun, viraj içine doğruda olabilir, viraj dışına doğruda, direksiyon devamlı gitmek istediğimiz istikamette tutulmalı.