Merkezi Sistemli Binalarda Isı Ölçer

[Aykut Gürkan]

Tam da aradığımız kişiyi bulduk. Arzu Hanım yanlış hatırlamıyorsam siz bu konu üzerine çalışıyordunuz. Araştırmamdan öğrendiğim kadarıyla bu ısı gideri paylaşım meselesi tam bir kargaşaya dönüşmüş. Önemli bir enerji grubuna(yahoogroup) da üyeyim. Orada dahi bu konuda net bir karar yok, ve bep kanunun tamamen ithal, ülkemize uygun olmayan bir kanun olduğu yönünde görüş beyan ediliyor. Anlamadığım konu, bu sistemi kullananların eskisinden hem daha az ısınıp hem de daha çok ödediklerini iddia etmeleri. Bazıları da ısı gider payaşımını yalıtımı olmayan binalarda uygulamanın mantıksız olduğunu söylüyor. Ben kendi binamızda bu uygulamayı yaptırmak için araştırma yaptım ama kafam hayli karıştı. Zaten buradaki yerel firmalar, tamamen konudan bihaber. Kimisi ısı pay ölçer kullanmanın, kimisi de kalorimetre kullanmanın daha doğru sonuç verdiğini iddia ediyor. Sonuçta kafamdaki soru işaretlerini burada sıralarsam;

1. Kollektörlü(mobil) sistem tabir edilen bir yapıda ısı pay ölçer kullanmak mantıksız geliyor bana. Bu yapıda kesinkes kalorimetre kullanmak doğru olmaz mı?

2. Kalorimetrenin de bir süre sonra bozulduğu, mekanik olanlarının 2-3 sene, ultrasonik olanlarınınsa 4-5 sene de doğru ölçemez hale geldiğine dair spekülasyonlar var. Bu ne kadar doğru sizce?

3. Ayrıca bu ölçü cihazlarının belirli periyotlarla kalibrasyonlarını yaptırma zorunluluğu da varmış (bir görüş 10 sene, birdiğeri 5 sene diyor) Bunun ne kadarı doğru ve mümkün?

4. Kalorimetrenin montajdan sonra doğru ölçüp ölçmediği ile ilgili bir test mümkün mü?

5. Kalorimetrede ya da pay ölçerde montaj esnasında cihaza birtakım katsayılar girildiği söyleniyor. Bu piyasa koşullarında (işi yapanların dahi bilmediğini düşünürsek) girilen bu katsayıların doğruluğunu nasıl teyit edeceğiz.

6. İlk ve son katlarda oturanlar için durum nedir? Kalorimetre tam anlamıyla çekilen kaloriyi mi ölçüyor? Yoksa ilk ve son katlarda oturanların (proje gereği kullandıkları fazla radyatör) için bir düzeltme katsayısı kullanarak onların faturasını düşürüyor mu?

7. Kalorimetre kullandığımızda evine ilave radyatör bağlatanların sistemden çektikleri ilave ısıyı da tam anlamıyla ölçebilecek miyiz?

8. Bir firmanın ürününü tercih ettiğimizde okuma hizmetini de aynı firmadan almaya devam etmek zorunda mıyız? Örneğin RF ile okuma yapılan bir sayacın okuma firmasıyla sorun yaşanması durumunda, başka bir okuma firması herhangi bir ekipman değiştirmeden kendi RF terminalı ile eski sayaçlarımızı okuyabiliyor mu?

9. Bizim kazanımız yeni, ama pompaların invertörlü ya da oransal olduğunu sanmıyorum. Gelen firmalardan birisi pompaları değiştirmek gerektiğini söyledi, ancak bir diğeri ise "fark basınç vanası" ilavesiyle sistemin çalışacağını söylüyor. Kime güveneceğimizi biz de bilemiyoruz. Fark basınç vanasını öneren arkadaş Alarko bayisi. Teknik izahat veremiyor, kazan da Alarko'nun. Merkeze sordum, Alarko bunu önerdi diyor.

Derdimiz büyük anlayacağınız

Uzun bir aradan sonra merhaba;

izninizle ben bazı sorularınızı yanıtlamaya çalışayım.

1- Kalorimetre daha mantıklı ancak ben uygulamada bazı problemlerle karşılaşıyorum. Şöyle ki kollektör ile ana kolon borusu arasındaki mesafe çoğu zaman kalorimetre takmaya yeterli olmuyor. Kalorimetrelerin giriş kısmında pislik tutucu ve vana olması gerek. Bu da en iyi ihtimalle pislik tutucu üzerinde (yekpare) vanalar kullanıldığında minimum 28 cm demek oluyor ki ben bu kadar müsait yeri olan kollektörlü sistem görmedim desem yeridir. Ha bunun için eğer sistemde çalışılabilir montaj alanı ver ise yani genelde bu sistemler sac ya da ahşap dolaplar içinde oluyor, orada mesafe var ise tesisatın o kısmı sökülüp ayrı bir hat yapımına gidilebilir. Dolayısı ile ısı pay ölçer bu tip yerlerde ön plana çıkıyor ama maliyeti daha fazla tabii.

2- Kalorimetrelerin belli bir süre sonra bozulması tamamen doğru montaj şartlarına bağlı, yani girişinde pislik tutucu olmalı. Mümkün olduğunca dış kısmı (dijital olanlarda dijital kısım) rutubetten korunmalı. Tabii içinden geçen su ne kadar yumuşak olursa o kadar iyi.

3- Şu an öyle bir şart yok, kaldı ki hiçbir markanın TR'de kalibrasyon sistemi yok, yurtdışına gönderilmesi de çok maliyetli.

4- Bu da aslında kalibrasyonla mümkün, kalibrasyonlu aynı tip kalorimetre mevcut kalorimetre ile değiştirilip okuması yapılır, tekrar mevcut kalorimetre takılarak karşılaştırılır, en pratik yöntem bu.

5- Ben Techem marka takıyorum. Isı pay ölçerleri de sisteme ben tanıtıyorum Öyle katsayı girişi falan yapılmıyor. Ancak IPÖ takılan radyatörler sisteme önceden tanıtılmış vaziyette yani standart. Atıyorum PKKP600 x 1000 radyatör sistemde var, IPÖ sisteme tanıtılırken radyatör değerleri sistemden seçiliyor, sistem kendisi otomatik tanıtım yapıyor. Kalorimetrelerde biraz farklı, genelde montajdan önce kalorimetreler sisteme tanıtılmış oluyor, o esnada katsayı girişi yapılıyor.

6- İlk ve son katlar için ayrım yok, IPÖ ne okuyorsa o kadar faturalandırma yapılıyor.

7- Problem yok, ne kadar ısı çekiliyorsa o okunur.

8- Burası hassas bir nokta. Genelde hangi markayı seçmişseniz onu tercih etmeniz şart, çünkü okuma sistemlerinde kullanılan yöntemler farklılaşıyor. Her iki marka da RF olmasına rağmen okuma detayında farklılıklar var. Ben de fazla detaya girmeyeyim Ancak şu var ki bu sistemler TR'de henüz yolun başında. Doğal olarak 1-2 yıl sonra ne olacağını kimse bilemez. Şöyle bir senaryo olabilir de deniyor: Bakanlık tüm okuma hizmetlerini bir ya da birkaç firmanın yapması hususunda yönetmelik - kanun vs çıkarırsa o zaman her halukarda o firmalardan başka firmalara okutma yaptıramayacaksınız demek olacak. Öte yandan okuma işi için bina yönetimleri sözleşme yapıyorlar, bazen 5 bazen 10 sene diye de belirtiliyor bunun süresi. Eğer dediğim gibi bir uygulama şartı gelirse o zaman sözleşme gereği 5 sene ise 5 sene boyunca aynı firmaya tabi olursunuz, ama sözleşme süresini kısa tutarsanız yeni uygulamalara geçişte daha az sorun yaşarsınız, diye düşünüyorum.

9- Her ne kadar sistemi görmeden konuşmak doğru olmasa da yaklaşık doğru söylemiş. Bunun bir ucuz yöntemi de şudur: Banyolara IPÖ takılmaz ve sistemin o kısımlarda kendini bypass etmesi sağlanarak rahatlamasına imkan verilir.

Umarım yardımcı olabilmişimdir.

[Fazlı Özdemir]

Uzun bir aradan sonra merhaba;

İlgi ve cevabınız için çok teşekkür ederim. Cevaplarınızdan sonra birçok şey kafamda canlandı. Bazı ilave sorularla konuyu daha iyi anlayabileceğim sanırım:

1.Bizde takılabilecek yer müsait; kollektörümüz tesisat odasında. Kolon hattıyla kollektör arasındaki mesafe 28 cm'i kurtarmasa bile yer sorunu olmadığından, boruyu uzatarak bir U çizip montajı tamamlamak mümkün olur sanıyorum. Bu durumda ısı pay ölçer yerine kalorimetre tercih edersek doğru kararı vermiş olacağız sanırım..?

2. Suyun yumuşaklığı ile ilgili alınabilecek bir önlem var mı? Maalesef buraların suyu biraz kireçli. Hal böyle iken mekanik yerine ultrasonik kalorimetre tercih etmemiz gerekir mi?

3. 5. maddede bahsi geçen İPÖ den kasıt nedir? Montajdan önce kalorimetrelerin sisteme tanıtıldığını söylemişsiniz, o esnada yapılan katsayı girişinden kastettiğiniz nedir?

4. Biz bu sene biraz geç kaldığımız için ısı gider paylaşımını uygulayamadık, kış sonuna kaldı. Binada ilave radyatör kullananlar var. Bunun için bu kış ısı gideri paylaşım işini radyatör uzunluk dağılımına göre yapmak istedik. Fakat en üst katta oturanlar itiraz ettiler. Onlarınki projeye göre uzunmuş, ilave yaptığımız peteğinkini ödeyelim ama halihazırda projedeki uzunluk neyse onu esas alalım diyorlar. Kalorimetre taktırdığımızda projedeki uzunluk filan bitecek siz zaten fazla ödeyeceksiniz dedim ama anlatamadım. Kalorimetreye girilen katsayı ile o aradaki farkın düzeltildiğine inanıyorlar. Fazla üstelemedik, dedikleri gibi uyguluyoruz. Yani ara kattan daha uzun radyatör kullandıkları halde fark ilave etmiyoruz. Sizce hangisi doğru? Sizin cevabınızdan anladığımsa ilk ve son katlar kalorimetre takıldıktan sonra mecburen fazla ödeyecekler.

5.Anladığım kadarı ile kalorimetrelerin okuma işi hayli karışık ve uzun süreli bir okuma anlaşması yapmamak gerekiyor. Kalorimetre üzerindeki değerleri her ay manuel okuyup fatura paylaşım işini bizim yapmamızda bir sakınca var mı?

6. Termostatik vanaların en düşük set değeri için 15 derece olacak diyen de var, 15 derecede sorun çıkıyor biz 18 dereceye ayarlıyoruz diyen de. Uygulamada siz ne önerirsiniz? Binada farklı dairelerde farklı marka vana kullanımı bir sakınca doğurur mu?

7. Techem'in, Ista gibi GSM tabanlı uzaktan okuma yapılabilen modeli var mı? Bu uzaktan okuma işini yoksa sadece Ista mı yapıyor? Uzaktan okuma yapılabilmesinin daha az sorunlu olacağını düşünüyoruz. Burada henüz bir servis yapılanması yok ve bu okuma işi için şehirdışından gelinmesi gerekiyor ki bu mantıksız geliyor bize.

Cevaplarınız bizi karanlıktaki bir mum gibi aydınlatıyor

[Aykut Gürkan]

İlgi ve cevabınız için çok teşekkür ederim. Cevaplarınızdan sonra birçok şey kafamda canlandı. Bazı ilave sorularla konuyu daha iyi anlayabileceğim sanırım:

1.Bizde takılabilecek yer müsait; kollektörümüz tesisat odasında. Kolon hattıyla kollektör arasındaki mesafe 28 cm'i kurtarmasa bile yer sorunu olmadığından, boruyu uzatarak bir U çizip montajı tamamlamak mümkün olur sanıyorum. Bu durumda ısı pay ölçer yerine kalorimetre tercih edersek doğru kararı vermiş olacağız sanırım..?

2. Suyun yumuşaklığı ile ilgili alınabilecek bir önlem var mı? Maalesef buraların suyu biraz kireçli. Hal böyle iken mekanik yerine ultrasonik kalorimetre tercih etmemiz gerekir mi?

3. 5. maddede bahsi geçen İPÖ den kasıt nedir? Montajdan önce kalorimetrelerin sisteme tanıtıldığını söylemişsiniz, o esnada yapılan katsayı girişinden kastettiğiniz nedir?

4. Biz bu sene biraz geç kaldığımız için ısı gider paylaşımını uygulayamadık, kış sonuna kaldı. Binada ilave radyatör kullananlar var. Bunun için bu kış ısı gideri paylaşım işini radyatör uzunluk dağılımına göre yapmak istedik. Fakat en üst katta oturanlar itiraz ettiler. Onlarınki projeye göre uzunmuş, ilave yaptığımız peteğinkini ödeyelim ama halihazırda projedeki uzunluk neyse onu esas alalım diyorlar. Kalorimetre taktırdığımızda projedeki uzunluk filan bitecek siz zaten fazla ödeyeceksiniz dedim ama anlatamadım. Kalorimetreye girilen katsayı ile o aradaki farkın düzeltildiğine inanıyorlar. Fazla üstelemedik, dedikleri gibi uyguluyoruz. Yani ara kattan daha uzun radyatör kullandıkları halde fark ilave etmiyoruz. Sizce hangisi doğru? Sizin cevabınızdan anladığımsa ilk ve son katlar kalorimetre takıldıktan sonra mecburen fazla ödeyecekler.

5.Anladığım kadarı ile kalorimetrelerin okuma işi hayli karışık ve uzun süreli bir okuma anlaşması yapmamak gerekiyor. Kalorimetre üzerindeki değerleri her ay manuel okuyup fatura paylaşım işini bizim yapmamızda bir sakınca var mı?

6. Termostatik vanaların en düşük set değeri için 15 derece olacak diyen de var, 15 derecede sorun çıkıyor biz 18 dereceye ayarlıyoruz diyen de. Uygulamada siz ne önerirsiniz? Binada farklı dairelerde farklı marka vana kullanımı bir sakınca doğurur mu?

7. Techem'in, Ista gibi GSM tabanlı uzaktan okuma yapılabilen modeli var mı? Bu uzaktan okuma işini yoksa sadece Ista mı yapıyor? Uzaktan okuma yapılabilmesinin daha az sorunlu olacağını düşünüyoruz. Burada henüz bir servis yapılanması yok ve bu okuma işi için şehirdışından gelinmesi gerekiyor ki bu mantıksız geliyor bize.

Cevaplarınız bizi karanlıktaki bir mum gibi aydınlatıyor

1- Yer müsait diyorsunuz, o zaman kalorimetre en ucuz ve akılcı çözüm olacaktır.

2- Tabii ki mümkün ama çok da kasmayın, dilerseniz yumuşatma sistemi ekletebilirsiniz.

3- IPÖ - Isı pay ölçer. Kalorimetreler direkt techem tarafından tanıtılıyor, yani ben montaj yaparken ekstra bir ayar yapmıyorum.

4- Doğru, kalorimetre sistemine geçildiğinde bu haksızlık ortadan kalkacaktır.

5- Sakınca yok ama İstanbul'da daire başına 1,5 Euro + KDV okuma bedeli alınıyor. Siz de okuyabilirsiniz ama paylaştırma işini yaparken çok uğraşırsınız. Değip değmeyeceğine siz karar vermelisiniz.

6- Hayır marka farklı olsa da problem olmaz. "15 derece sorun çıkarıyor" kısmını anlayamadım.

7- Techem'de şu an için uzaktan okuma olayı yok ama ileride getirileceğini biliyorum, ne zaman olduğu kesin değil. şu an bildiğim İsta'da var ama ne kadar sağlıklı, tartışılır.