Tork(nm) Ve Güç (hp)

[Evren Erakçora]

Güç toplam iş yapma yeteneği, tork anlık döndürme kuvveti. Aslında teoride güç önemlidir. Pratikte araçları tam gaz kullanmadığımız için tork önemlidir., özellikle düşük devirde yüksek tork.

[Mehmet Göktürk]

Yine aynı yere çıkmıyormu. Bende hp için yükü hızlandırabilme kabiliyeti demiştim. Hp ne kadar yüksek ise yükü okadar çabuk hızlandırabiliyorsunuz.

Hp için hız dedim ama nekadar hp okadar hız değil, nekadar hp okadar daha çabuk hızlanma.

HP iletork yine birlikte olmalı. İş yapmak için tork, o işi çabuk yapmak içinde hp lazım.

olmadı yine

[Ayhan Şentürk]

Okuldayken üniversitede öğretmenlere sordum, net cevap verebilen çıkmadı

Bırakın tork'u hp'yi, sürün gitsin

[Mehmet Göktürk]

O öğretmenler kantinde okul bitirmişler.

Horsepower = (Torque X RPM) / 5252

horsepower ve tork bhp (sae değil) ve tork da ft/lbs cinsinden olacak.

Newton Metre için ise

Horsepower = torque x rpm / 7121

bu kadardır. ve bu formül değişmez.

yeterince net oldu inşallah

21 Eylül 2010 tarihinde Mehmet G tarafından düzenlendi

[Mehmet Göktürk]

İnsanları şaşırtan bir başka şey ise araçlarda şanzıman olması.

şanzıman sayesinde tekerleklerdeki torku (ki asıl yürüten o) kademe kademe değiştirebiliyor, farklı devirlerde operasyon yürütebiliyoruz.

Bu nedenle genellikle iki aracı değil iki motoru kıyasladığınızı da dikkatle hatırlayın.

Mesela benim tsi motor 1500-4000 devirde 200NM tork veriyor. Bakalım kaç beygirmiş o devirde.

200 x 1500 / 7121 = 42HP 1500 devirdeki kullandığım maksimum güç (yüklenildiğinde o devirdeki geri düşmeye başlama noktası gücü)

200 x 4000 / 7121 = 4000 devirde 112HP alıyorum.

öte yandan hatırladığım eski VW 102 HP motoru 3800 devirde 150 nm tork verir.

150 x3800 / 7121 = 80HP

1750 devirde 240 nm tork veren fous neymiş:

240 x 1750 / 7121 = 58 HP 1750 devirde

diğerlerini de sen hesapla hatta grafikten interpolasyon ile 4000 devirdeki 68 hp ve 90 hp ve 109 kaç beygir veriyor ona bak.

[Mehmet Göktürk]

Şunu merak ediyorum. 100 hp ve 100 nm torku olan bir motor düşünelim. Hatta bunu aynı devirde versinler. Bunları birbirinden ayıran nedir. Niye birine tork birine Hp diyoruz.

İkisi aynı devirde ise bu devir yukarıdaki hesaba göre 7121 rpm oluyor.

21 Eylül 2010 tarihinde Mehmet G tarafından düzenlendi

[Evren Erakçora]

Sorumu görmediniz sanırım Mehmet Hocam.

[Mehmet Göktürk]

Gördüm alttaki alan değil. Devir ile çarpımı. Bu arada Vural bey de formül vermiş onunkisi metrik. SAE-BHP farkı..

Alttaki alan zaten şu nedenle de değil: O grafik bir ölçüm grafiği, yani aslında noktalardan oluşuyor. Ayrı ayrı anlarda yapılan ölçümler. Tek başına gerçekleşen bir olay değil. O nedenle alttaki alan yani integral hiçbir anlama gelmez.

21 Eylül 2010 tarihinde Mehmet G tarafından düzenlendi

[Kadir Yavuz]

Verilen formülle bu grafik aynı sonuçları veriyor ama max tork seviyesinde 58 hp biraz kafa karıştırıcı çok zayıf kalıyor o devirlerde ama 240 nm tork üretiyor ilginç

21 Eylül 2010 tarihinde Kadir Yavuz tarafından düzenlendi

[Mehmet Göktürk]

4000 devirde tork 190 a felan düşmüş.

4000 x 190 / 7121 = 107 (190 değil herhalde 192 felan olacak orası)

[Onur Demirer]

Herkes bu olayi cesitli benzetmelerle anlamaya calisiyor, ama lise bitirmis herkes zaten guc, kuvvet, moment ayrimini ogrenmistir diye dusunuyorum. Bu yuzden tum bu caba olayin kendisine yogunlastirilsa hepimizin isi cok daha kolay olur, cunku her benzetmede illa ki bir sorun cikiyor.

Ben sahsen guc degerlerinin muhendislere (ve tabi ki Honda gibi firmalarin pazarlama departmanlarina) faydasi olsa da musterinin kafasini karistirdigini dusunuyorum. Eger sadece torkla konusulsaydi ve insanlar performansi sadece maksimum deger degil egrinin tamami oarak gorebilselerdi eminim ki tum bu kafa karisikligi giderilebilecekti, cunku motor torkunu disli orani, diferansiyel orani ve lastik capi kullanarak araca uygulanan itme kuvveti olarak ifade edebilmek mumkun. Ki zaten cogu performans analizi tork egrileri kullanarak yapiliyor.

Halk arasindaki bir baska anlayis da max tork ne kadar dusuk devirde elde edilirse arac o kadar performanslidir algisi. Bu tamamen yanlis, ureticilerin dusuk devirde yuksek tork veren motorlar uretmeleri tamamen gunluk kullanimi kolaylastirmak icindir. Performans icin torkun mumkun olan en az dususle mumkun olan en ust devirlere kadar korunmasi esastir, cunku yuksek devirlerde elde edilen tork kisa vites oranlariyla kullanilabilme olanagina sahiptir.

Dergilerde yapilan 4. ve 5. vites ara hizlanma testleri de kimseyi kandirmasin, cunku bu testler genelde optimum hizlanma verilerini vermezler. Gercek hayatta benzinli arac surucusu aklindan zoru yoksa 60-100 km/s hizlanma gerektiren sollamayi 5. viteste yapmaz.

Dizeli olan 240 Nm torkum var diye ovunmesin, benzinlisi olan 160 Nm torkum var diye yerinmesin , cunku dizelin kisa devir bandinin dogal sonucu olarak sanziman oranlari uzun tutulmak zorundadir. Hizlanmayi belirleyen de motor torku degil lastige ilatilen torktur. Daha cok devir ceviren arac daha kisa oranli vites kutusu kullanarak tork eksigini kapatabilir.

21 Eylül 2010 tarihinde Onur Demirer tarafından düzenlendi

[Çağlar Bayur]

Forumumuzdaki bu konu, çok güzel açıklamalara sahip, inanın, benim diyen öğretim görevlilerinden alınamayacak bilgiler mevcut. Şu cümle hele, nefis :

"İnsanları şaşırtan bir başka şey ise araçlarda şanzıman olması" , tork-beygiri analiz ederken, bunun da nasıl çalıştığı bilinmeli.

Bir de, diesel-benzinli-turbo vs. tasarımı yaparken, istenen devirde güç alayım, torku ayarlayayım yapılamaz. Fizik kanunları ve metal dayanımları sınırlayıcıdır.

[Ayhan Şentürk]

Dizeli olan 240 Nm torkum var diye ovunmesin, benzinlisi olan 160 Nm torkum var diye yerinmesin , cunku dizelin kisa devir bandinin dogal sonucu olarak sanziman oranlari uzun tutulmak zorundadir. Hizlanmayi belirleyen de motor torku degil lastige ilatilen torktur. Daha cok devir ceviren arac daha kisa oranli vites kutusu kullanarak tork eksigini kapatabilir.

Dizelin 1000 devir aralığında yaptığı hız ile benzinli motorun 1000 devir aralığında yaptığı hız aynı değil.

Dizel bir arabanın kadranlarına kasıtlı olarak yanlış yazıp devirleri 2 kat gösterselerdi hiç fark olmazdı. 2000 devirde rolantide çalışırdı, max torkunu 4000 devirde verirdi, 8000 devirde max hp verirdi. Bunlar tabi yanlış.

Dizel benzinli motora göre daha düşük devirde daha fazla tork verdiğinden dolayı şanzımanda ona göre ayarlı.

[Onur Demirer]

Bir de, diesel-benzinli-turbo vs. tasarımı yaparken, istenen devirde güç alayım, torku ayarlayayım yapılamaz. Fizik kanunları ve metal dayanımları sınırlayıcıdır.

Tabi ki bir sinir vardir, ama sonucta emme-egzoz valflerinin acik kalma sureleri, atesleme zamanlamasi, emme runner cap ve uzunluklari, emme plenum hacmi, egzoz runnerlarinin capi, uzunluklari, manifold tipi(4-1, 4-2-1) ve benzeri bir ton degisken var. Tum bunlarla oynayarak motorun karakteristigi potansiyeli el verdigince belirlenebilir.

Dizelin 1000 devir aralığında yaptığı hız ile benzinli motorun 1000 devir aralığında yaptığı hız aynı değil.

Dizel bir arabanın kadranlarına kasıtlı olarak yanlış yazıp devirleri 2 kat gösterselerdi hiç fark olmazdı. 2000 devirde rolantide çalışırdı, max torkunu 4000 devirde verirdi, 8000 devirde max hp verirdi. Bunlar tabi yanlış.

Dizel benzinli motora göre daha düşük devirde daha fazla tork verdiğinden dolayı şanzımanda ona göre ayarlı.

Evet, sanziman ona gore ayarli, yani daha uzun. Bu da tekerlege iletilen torkun dusmesi demek.

Benim Clio 100 km/s de 3000 gibi bir devir ceviriyor, babamin C-max(emin degilim kullananlar duzeltebilir) ise yaklasik 1900 devir. Tork eksikligini yaklasik 1.5 oranla daha kisa sanzimanla kapatmaya calisiyor Clio, dedigim bu.

21 Eylül 2010 tarihinde Onur Demirer tarafından düzenlendi

[Ayhan Şentürk]

1.4 68 ve 1.6 90 hp tdci dizel motor grafiklerini buldum. Belki lazım olan olur.

[Misafir]

Torkun ne olduğunu bu yazı sayesinde anladım desem yalan olmaz

Tork (torque) deyince muhtemelen birçok kişinin aklına otomobillerle alakalı birşey gelir. Fakat bunun ne olduğunu tanımlamaya gelince birçoğumuz zorlanırız. Ne olduğunu çok iyi bilmeme rağmen tarif ederken nasıl anlatacağımı şaşırıyorum. Tork ve beygir gücü birbirine yakın iki terimdir ve torkun ne olduğunu anlayabilmek için öncelikle beygir gücünün ne olduğunu bilmek gerekir.

Beygir Gücü Nedir?

Bir otomobilin teknik özelliklerinde motoruna ait güç ve tork değerlerini görürüz. Buradaki güç, motorun beygir gücüdür ve Türkçesi BG olan HP(horsepower) birimiyle ifade edilir. 1 beygir: 75 kg’lık ağırlığı 1 sn’de 1 metre yukarı kaldırabilecek güç miktarı olarak tanımlanır. Bunun da yaklaşık 1 atın gücüne denk geldiği düşünülerek “beygir gücü” denilmiştir. Beygir gücü motora has değiştirilemez bir değerdir. Ama tork aktarma organları, dişliler, vites kutusu, tekerlek çapı vs. gibi etkenlerle değiştirilebilir. Beygir gücü ise bunların tamamından bağımsız motorun karakteristik bir özelliğidir. Aslında tork da çıplak bir motorda belli bir değerle ifade edilebilir fakat bu güç yere iletilen itme kuvveti olarak tanımlandığından tek başına motora ait karakteristik bir veri olarak düşünülemez.

Tork Nedir?

Tork, motordan tekerleğe iletilen itme(dönme momenti) kuvvetidir. Birimi Nm (Newtonmetre)’dir. Bu kuvvet motorun gücü ile doğrudan alakalı değildir. Yani iki araçtan beygiri az olan bir otomobilin torku ise diğerine göre fazla olabilir. Bu da tekerlek çapı, vites kutusu ve motor tipi gibi etmenlere bağlı olarak değişir.

Halk ağzıyla otomobilin çekişi olarak da tarif edebileceğimiz tork, kamyon, otobüs, traktör gibi araçlarda çok yüksek değerler almaktadır. Bunun nedeni yük taşıyan araçların hız yapmaktan çok çekişe ihtiyaç duymasıdır.

Torku ifade eden bir diğer oto terimi de esnekliktir. Torku yüksek olan otomobiller ara hızlanmalarda yani sollamalarda örneğin 60km/h hızdan 120km/h hıza ulaşmada daha başarılıdır. Bu otomobilin esnekliği olarak tanımlanır.

Torkun yüksek olması için motorun yanma odasında normalden daha kuvvetli bir yanma gerçekleşmesi gerekir. Bu nedenle aynı beygir gücüne sahip bir benzinli motor ile dizel motor arasında iki kata yakın tork farkı vardır. Dizel motorlarda yanma odasında sıkıştırılan yüksek basınçlı havanın içerisine yine yüksek basınçlı enjektörlerden yakıt püskürtülerek çok kuvvetli bir yanma elde edilir. Bu nedenle dizel motorların torkları fazladır. Fakat dizel motorlar benzinlilere göre fazla devir yapamadıklarından hızlanma değerlerinde benzinli araçlarla benzer değerler elde ederler yani sahip oldukları tork avantajlarını devir düşüklükleri nedeniyle kısmen kaybederler.

Yüksek devirli benzin motorları her halükarda en gelişmiş turbo dizel bir motordan dahi ivmelenme anlamında üstündürler. Fakat alt devirlerdeki ani hızlanma yetenekleri sayesinde günlük şehir içi kullanımda dizel motorlar çok keyifli bir sürüşü mümkün kılarlar. Bunun nedeni de yüksek tork değerleridir. Torku yüksek olan bir aracın gaz pedalına basıldığından insanın sırtını koltuğa yapıştıracak bir hızlanma duygusu yaşatır ve bu otomobillerdeki en önemli keyif faktörlerinden birisidir.

Bir otomobilin vites kutusunda, daha fazla tork üretmesi veya daha fazla hız yapması arasında tercih yapılabilir. Burada etkili olan güç ve tork değerleri binek otomobillerde birbirine yakın değerlerde tutulurken örneğin bir jipte tork yönüne kaydırılmıştır. Misal bir binek otomobil 150 HP güç, 180 Nm tork değerine sahipken aynı motorun kullanıldığı bir jip 150 HP güç, 300 Nm tork değerine sahip olabilir. Burada beygir gücü değişmezken kullanılan şanzıman oranlarına bağlı olarak torkta farklılık görülmektedir. Benzer şekilde tekerlek çapı büyük olan traktör gibi araçlarda torkun yüksek olması gerekir çünkü tekerlek çapı büyüdükçe motorun çekişi düşer. İlaveten motor tipi de tork için önemlidir. Sıra tipli motorlar güç üretmeye odaklı olarak üretilirken V tipli motorlar çekişin fazla ve sürekli olması istenen yerlerde kullanılır.

Yazının başından beri hep otomobillerdeki tork kavramıyla ilgili açıklamalar yaptım. Aslında bu kavram fizikte dönme momenti olarak bilinen kuvvet x kuvvet kolu formulünden başka birşey değildir. Resimde anahtarla somunun sıkılması gösterilmekte. Burada elle uygulanan kuvvet vida ile somun arasında vidaya paralel yönde bir gerilim ve dairesel yönde moment oluşturmakta. İşte bu momente tork denir. Anahtarın sapı ne kadar uzun olur ve ne kadar geriden tutulabilirse, somun o kadar kolay dönecektir. Otomobilin tekerleklerinde olan da bunu aynısıdır. Tekerleğin çapı küçültülürse tork yükselir ve daha ani tepki veren daha esnek bir otomobile sahip olunabilir. Tabi bu durumda maksimum sürat düşecektir. Bir yerden kazanılırken bir yerden fire vermek gerekir, bu işin doğasında olan birşeydir

Tork Eğrisi

Otomobilden anlayanların baktığı en önemli ve iyi yorumlanması gereken teknik veri tork eğrisidir. Aşağıda Volkswagen markasına ait 1.4 TSI ve 1.6 FSI motorlarının tork eğrileri karşılaştırılmalı olarak verilmiştir.

Grafiği yorumlarken ilk başta şu temel bilgiyi bilmek gerekir: “Bir motorun tork eğrisi ne kadar düz bir çizgi şeklinde ilerliyorsa, motor o kadar verimlidir.” Motorun verimli olması kullanılan yakıttan minimum ısıl kayıpla optimum kazanç elde edilebildiği anlamına gelir ki, bu bir motor için en belirleyici kalite faktörlerinin başında gelir.

Grafikteki her iki motor da benzinlidir. 1.4 litrelik TSI motor 1500 devir seviyelerinden başlayarak 3500 devre kadar aynı tork değerini koruyabilmiştir. Bu demektir ki otomobil bu devir aralıklarında kendinden beklenen en atak(esnek) sürüşü mümkün kılıyor. 1.6 litrelik FSI motor ise, maksimum torkunu 4000 devirde üretmiş ve bu devirden sonra 6300 devirlere kadar fazla bir çekiş kaybetmeden çekişini korumuş. Atmosferik bir motor için gerçekten güzel bir değer fakat 4000 devire kadar otomobilin uyuşuk bir tavır sergilemesi hem yakıt ekonomisi hem de sürüş keyfi açısından kötü bir durum. Bu motordan performans alınabilmesi için yüksek devirde kullanmak şart, bu da çok yüksek ısıl kayıplarla beraber verimsizliği ve yüksek yakıt tüketimini beraberinde getirir. Peki 1.4 TSI motor harika mı? Tabiki değil; onun da 3500 devirden sonra aniden nefesi kesilmeye başlıyor ve FSI motor kadar yüksek devirle motoru çeviremiyor. Bu durumda rampada TSI motor FSI’ya rahatlıkla toz yutturacaktır ve kıyas götürmez şekilde performansını gösterecektir. Düz yolda ise FSI motor, TSI’yı hem hızlanma değeri olarak hem de maksimum sürat anlamında geride bırakacaktır. Ama yakıt ekonomisi ve sürüş keyfi açısından TSI motorun tercih edilebilirliği daha fazla. FSI motorun eğrisi grafiğin hiçbir yerinde düz bir çizgi olarak ilerlemediğinden ilk bakışta başarısız olduğu anlaşılıyor zaten. Bu grafikte kırmızı çizgiyle gösterilen TSI motor tork anlamında da güçlü zaten ama bazı grafiklerde tam tersi olur ve eğri tepe gibi olan mavi grafik kırmızının üzerine çıkar. İşte o durumda da düz ilerleyen grafiğe sahip aracı tercih etmek daha mantıklı olacaktır. Maksimum torku az olsa da o torku değişken devir aralığında sürekli üretebilen motor daha başarılıdır.

Alıntıdır.

[Okyay Pay]

tork budur

[Lokman Ceritlioğlu]

BU güzel bilgiler için sağolun arkadaşlar.

[Mehmet Göktürk]

...

Torkun yüksek olması için motorun yanma odasında normalden daha kuvvetli bir yanma gerçekleşmesi gerekir. Bu nedenle aynı beygir gücüne sahip bir benzinli motor ile dizel motor arasında iki kata yakın tork farkı vardır. Dizel motorlarda yanma odasında sıkıştırılan yüksek basınçlı havanın içerisine yine yüksek basınçlı enjektörlerden yakıt püskürtülerek çok kuvvetli bir yanma elde edilir. Bu nedenle dizel motorların torkları fazladır. ......

YAnlış.

Bir otomobilin vites kutusunda, daha fazla tork üretmesi veya daha fazla hız yapması arasında tercih yapılabilir. Burada etkili olan güç ve tork değerleri binek otomobillerde birbirine yakın değerlerde tutulurken örneğin bir jipte tork yönüne kaydırılmıştır. Misal bir binek otomobil 150 HP güç, 180 Nm tork değerine sahipken aynı motorun kullanıldığı bir jip 150 HP güç, 300 Nm tork değerine sahip olabilir. Burada beygir gücü değişmezken kullanılan şanzıman oranlarına bağlı olarak torkta farklılık görülmektedir.

yanlış

Grafikteki her iki motor da benzinlidir. 1.4 litrelik TSI motor 1500 devir seviyelerinden başlayarak 3500 devre kadar aynı tork değerini koruyabilmiştir. Bu demektir ki otomobil bu devir aralıklarında kendinden beklenen en atak(esnek) sürüşü mümkün kılıyor. 1.6 litrelik FSI motor ise, maksimum torkunu 4000 devirde üretmiş ve bu devirden sonra 6300 devirlere kadar fazla bir çekiş kaybetmeden çekişini korumuş. Atmosferik bir motor için gerçekten güzel bir değer fakat 4000 devire kadar otomobilin uyuşuk bir tavır sergilemesi hem yakıt ekonomisi hem de sürüş keyfi açısından kötü bir durum. Bu motordan performans alınabilmesi için yüksek devirde kullanmak şart, bu da çok yüksek ısıl kayıplarla beraber verimsizliği ve yüksek yakıt tüketimini beraberinde getirir. Peki 1.4 TSI motor harika mı? Tabiki değil; onun da 3500 devirden sonra aniden nefesi kesilmeye başlıyor ve FSI motor kadar yüksek devirle motoru çeviremiyor. Bu durumda rampada TSI motor FSI’ya rahatlıkla toz yutturacaktır ve kıyas götürmez şekilde performansını gösterecektir. Düz yolda ise FSI motor, TSI’yı hem hızlanma değeri olarak hem de maksimum sürat anlamında geride bırakacaktır.

Yanlış.

yine de teşekkürler. Geçen konuda tork hp devir arsındaki formülü vermiştik onu da ekleyebiliriz ilave olarak.

[Guest G]

YAnlış.

yanlış

Yanlış.

yine de teşekkürler. Geçen konuda tork hp devir arsındaki formülü vermiştik onu da ekleyebiliriz ilave olarak.

Do

[Metehan Şahin]

Bende merak ettim şimdi, doğru nerede?

[Mehmet Göktürk]

Torkun yüksek olması motorun strok uzunluğu ile ilgilidir. dizelerde sıkıştırma 1/19 civarındadır etken budur. yanmanın şiddeti ile ilgili değildir.

Otomobilin torku olmaz. motorun torku olur. sabittir. diğer yazıda belirtmiştim şanzıman hesap dışı diye.

3500 den sonra nefesi kesilmediği gibi (kendi nefesine göre azalsa da) düz yolda yahut rampada FSI ile alakası olmayan bir performans sergilemektedir.

4000 devire kadar uyuşuk dediğiniz performans, tsi motor hiç dünyada olmasaydı gayet iyiydi. Uyuşuk değil gayet iyidir. 115 HP bir honda motorunun tork grafiğini çizin bir de ona bakın.

Başka yanlışlar da var ama onlar çok önemi değildi.

[Abdussamed Acar]

http://www.otoclubturkiye.com/forum/Torknm-Ve-...p;hl=tork+nedir

Daha önce bu başlıkta da konuşulmuştu...

[Süha Demirtaş]

Torkun yüksek olması motorun strok uzunluğu ile ilgilidir. dizelerde sıkıştırma 1/19 civarındadır etken budur. yanmanın şiddeti ile ilgili değildir.

Otomobilin torku olmaz. motorun torku olur. sabittir. diğer yazıda belirtmiştim şanzıman hesap dışı diye.

3500 den sonra nefesi kesilmediği gibi (kendi nefesine göre azalsa da) düz yolda yahut rampada FSI ile alakası olmayan bir performans sergilemektedir.

4000 devire kadar uyuşuk dediğiniz performans, tsi motor hiç dünyada olmasaydı gayet iyiydi. Uyuşuk değil gayet iyidir. 115 HP bir honda motorunun tork grafiğini çizin bir de ona bakın.

Başka yanlışlar da var ama onlar çok önemi değildi.

+1 motorun torku başka arabanın yere bastığı güç başka. kısa şanzımanlı 200NM bir jip illaki kuvvetli olur fakat bu jipin şanzıman aralığını uzatırsak kuvveti azalır fakat motorun torku düşmez hatta son hızı bile artar

[Mehmet Ozyurek]

http://www.otoclubturkiye.com/forum/Torknm-Ve-...p;hl=tork+nedir

Daha önce bu başlıkta da konuşulmuştu...

Birleştirdim...